Στη σκιά του Φαλακρού: Ποτάμια, τεχνητές λίμνες και πλούσια Φύση

Στη μέση του χωριού βρίσκεται η απλόχωρη πλατεία του, ελαφρώς υπερυψωμένη, με όμορφη σκιά. Στη μία της πλευρά θα δείτε το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, μια τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική του 1841. Αν βρείτε τον ιερέα να σας ανοίξει, θα βρεθείτε σε μια βαθιά θρησκευτική, σχεδόν μυσταγωγική ατμόσφαιρα.

Σημειώστε επίσης πως, αν βρεθείτε στον Βώλακα τα Θεοφάνια, θα δείτε το έθιμο των Αράπηδων. Άντρες που βάφουν μαύρα τα πρόσωπά τους και φορούν κουδούνια και προβιές ζώων, αναπαριστώντας ένα παλιό διονυσιακό έθιμο, που συναντάμε και σε άλλα χωριά της περιοχής, όπως στους Πύργους και στην Καλή Βρύση. Αργότερα μέσα στον χρόνο, του Αγίου Πνεύματος, τηρούν ένα διαφορετικό έθιμο. Από την πλατεία του χωριού ξεκινά πομπή με έφιππους και πεζούς, με στόχο να μεταφέρουν την εικόνα της Αγίας Τριάδας από τον Βώλακα στο εκκλησάκι του Αγίου Πνεύματος, στο Φαλακρό, από την πλευρά όπου βρίσκεται το χιονοδρομικό κέντρο. Η διαδρομή είναι πανέμορφη και κατάφυτη. Μετά τη λειτουργία ακολουθεί φαγοπότι πάνω στο βουνό, ενώ με την επιστροφή στο χωριό οι εκδηλώσεις συνεχίζονται. Το καλοκαίρι, οι κάτοικοι διοργανώνουν και ένα μουσικό φεστιβάλ, που συγκεντρώνει κόσμο από όλη την περιοχή και κρατά ζωντανό το χωριό.

Από τον Βώλακα τώρα μπορείτε να φτάσετε σε μόλις 15 χιλιόμετρα στο χιονοδρομικό κέντρο του Φαλακρού, για παιχνίδι με το χιόνι. Εάν πάτε από την άλλη πλευρά, τη βορινή, μετά από μια διαδρομή περίπου 17 χιλιομέτρων, θα βρεθείτε στο χωριό Ποταμοί. Ένα μικρό χωριό που συνορεύει με τον ποταμό Νέστο και προσφέρει όμορφη θέα στη χιονισμένη κορυφή του Φαλακρού.

Το χωριό, μέχρι και τον 19ο αιώνα, είχε μεικτό πληθυσμό – Έλληνες και Τούρκους- και αν κάνετε έναν περίπατο στα στενά του, θα δείτε πως σώζονται ακόμη δύο-τρία σπίτια με στοιχεία οθωμανικής αρχιτεκτονικής.

Εδώ λοιπόν, μπορείτε να αράξετε στο «Κουτουκάκι της Σόφης» για καφέ ή μεζέ, με θέα τα νερά της λίμνης που σχηματίζεται από τον Νέστο και τον ποταμό Δεσπάτη, λόγω του φράγματος του Θησαυρού.

Θα καθίσετε στο παγκάκι πάνω στη μικρή ξύλινη γέφυρα που στεφανώνει το ρέμα, για να απολαύσετε τον κελαριστό ήχο των νερών και τη φύση που εδώ δεν τσιγκουνεύεται σε τίποτα. Από εκεί ξεκινά και ένα μονοπάτι που οδηγεί στον καταρράκτη Μαλούστα, άλλη μια μαγευτική τοποθεσία.

Από εκεί θα κινηθείτε δυτικά προς το χωριό Παγονέρι, ή Τσερέσοβο όπως λεγόταν παλαιότερα, ένα όμορφο, αμφιθεατρικά χτισμένο χωριό, χαρακτηρισμένο παραδοσιακό οικισμό, που αποτελεί εξαιρετικό «μπαλκόνι» με θέα και αυτό προς το Φαλακρό.Το κέντρο του Παγονερίου είναι φυσικά η πλατεία. Στην πίσω πλευρά της, υπερυψωμένη, βρίσκεται η κεντρική εκκλησία, αφιερωμένη στα Εισόδια της Θεοτόκου, ενώ από την άλλη υπάρχει ένα άνοιγμα σαν μπαλκόνι που προσφέρει όμορφο αγνάντι.

Ένα καφενείο κάτω από την εκκλησία παίζει τον ρόλο «γραφείου πληροφοριών» για την περιοχή, για το χωριό, για τις διαδρομές, ακόμη και για το ποιος κρατά το κλειδί της μικρής αλλά εξαιρετικής λαογραφικής συλλογής που στεγάζεται σε ένα παλιό σπίτι στην άλλη άκρη της πλατείας.

Στα νοτιοδυτικά του Βώλακα, μέσα σε μια πραγματικά πλούσια και πανέμορφη φύση γεμάτη οξιές, καστανιές, έλατα, πεύκα, καρυδιές και φουντουκιές, θα βρείτε το χωριό Γρανίτης, σε υψόμετρο 760 μέτρων. Μια πέτρινη βρύση στο κέντρο του χωριού αποτελεί σημείο αναφοράς, ενώ τα ταβερνάκια του πολλές φορές πουλούν τοπικά προϊόντα και κυρίως φασόλια, καθώς η περιοχή της Δράμας φημίζεται για την παραγωγή τους. Αξίζει να κάνετε μια βόλτα στο χωριό -οι δρόμοι γύρω από την πλατεία είναι ουσιαστικά όλο του το κέντρο- και να κατεβείτε στη συνέχεια στο εκκλησάκι των Αρχαγγέλων Γαβριήλ και Μιχαήλ. Από εκεί ξεκινά μονοπάτι που μπαίνει βαθιά μέσα στο πυκνό δάσος.

Ακολουθώντας το, η πρώτη σας στάση είναι στο εκκλησάκι της Παναγίας για μια γρήγορη ανάσα, πριν συνεχίσετε την ανηφοριά και χαθείτε μέσα σε μια διαδρομή συγκλονιστικής ομορφιάς.

Το χωριό είναι γνωστό για τις όμορφες πεζοπορικές του διαδρομές: διαθέτει ένα δίκτυο σηματοδοτημένων μονοπατιών μήκους περίπου 30 χιλιομέτρων και διοργανώνει κάθε χρόνο το Granitis Trail, με διαδρομές 21 και 9 χιλιομέτρων, καθώς και μία παιδική διαδρομή.Μόλις δέκα λεπτά από τον Γρανίτη, στα δυτικά, βρίσκεται το χωριό Οχυρό. Το ίδιο το χωριό δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ωστόσο εκεί θα βρείτε ένα από τα οχυρά της Γραμμής Μεταξά -το Οχυρό Λίσσε, το μεγαλύτερο της περιοχής. Σε υψόμετρο 771 μέτρων, στο εσωτερικό ενός γρανιτένιου βράχου, εκτείνεται σε βάθος ένα δίκτυο στοών με αίθουσες διαμονής, ιατρείου και αποθηκών πολεμοφοδίων, ενώ στον εξωτερικό χώρο σώζονται πυροβολεία και βοηθητικές εγκαταστάσεις.

Στην ανατολική πλευρά του Φαλακρού, το μικρό χωριό των Ταξιαρχών είναι γνωστό χάρη στην Ιερά Μονή Αναλήψεως του Σωτήρος, της οποίας πρώτος «οικιστής» και κτήτορας, το 1930, υπήρξε ο μακαριστός γέροντας Γεώργιος Καρσλίδης, ο νεότερος αναγνωρισμένος Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ελλάδα.

Το μεγαλύτερο τμήμα του μοναστηριού ανεγέρθηκε σταδιακά από το 1970 και μετά, έχοντας πάντα στο κέντρο του το αρχικό ναΰδριο της Αναλήψεως του Σωτήρος.

Όσο για το χωριό, είναι μικρό, αραιοκατοικημένο και βυθισμένο στο πράσινο. Αν αναζητάτε κάτι πραγματικά ήσυχο και αποκομμένο από την έντονη ζωή και τη φασαρία, οι Ταξιάρχες – όπως και όλα τα χωριά γύρω από το Φαλακρό- είναι ιδανική επιλογή.

Λίγο πιο πάνω, προς τον βορρά, βρίσκεται ένα πολύ μικρό χωριό, τα Δενδράκια, σε υψόμετρο περίπου 540 μέτρων, κυριολεκτικά πνιγμένο στο πράσινο. Μοιάζει με χωριό-φάντασμα και η αλήθεια είναι πως εκεί ζουν πια ελάχιστοι κάτοικοι, μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού. Παρ’ όλα αυτά, διαθέτει έναν ιδιαίτερα ενεργό πολιτιστικό σύλλογο, ο οποίος, μαζί με το κοντινό Λιβαδερό, διοργανώνει κάθε χρόνο εκδηλώσεις όπως περιπάτους για τη συλλογή κάστανων και το πανηγύρι των Αγίων Πέτρου και Παύλου, στην ομώνυμη εκκλησία. Παραμονή του Αγίου Νικολάου, πολιούχου του χωριού, τελείται εσπερινός και στη συνέχεια ο κόσμος συγκεντρώνεται στην αίθουσα του συλλόγου.

Κάπως πιο ζωντανό και μεγαλύτερο χωριό, το Λιβαδερό, στα 647 μέτρα υψόμετρο, είναι από εκείνες τις περιπτώσεις που υπέφεραν κατά τη διάρκεια της βουλγαρικής κατοχής και αργότερα στον εμφύλιο. Πριν από τον πόλεμο αποτελούσε καλοκαιρινό θέρετρο των Δραμινών, καθώς είναι κι αυτό βυθισμένο στο πράσινο.

Από το Λιβαδερό τώρα, αν συνεχίσετε προς τον βορρά, ακολουθώντας μια διαδρομή μέσα σε απίθανη φύση, θα φτάσετε μετά από περίπου οκτώ χιλιόμετρα κοντά στον ποταμό Νέστο και στην τεχνητή λίμνη Θησαυρού. Εκεί, στα δεξιά σας, θα δείτε ένα άνοιγμα με παγκάκια, από όπου μπορείτε να αγναντέψετε το ποτάμι. Αν συνεχίσετε την πορεία σας και περάσετε πάνω από το ποτάμι, θα βρείτε κι άλλα σημεία ανάπαυσης για να απολαύσετε τη φύση να καθρεφτίζεται στα ήρεμα νερά του Νέστου.

Στη συνέχεια, θα περάσετε τη γέφυρα Παπάδων, που στην ουσία λειτουργεί και ως μικρό φράγμα, συγκρατώντας τα νερά του ρέματος Μούσδα, για να ανεβείτε τον φιδογυριστό δρόμο που οδηγεί στο Σιδηρόνερο. Αν και ξεφεύγει λίγο από τη γειτονιά του Φαλακρού, αξίζει να κάνετε αυτά τα λίγα χιλιόμετρα παραπάνω, για να καθίσετε σε ένα από τα ταβερνάκια του. Το χωριό είναι άλλωστε γνωστό για τα μανιτάρια του.