Τι γιορτάζουμε τελικά σήμερα και… ποιος έχει δίκιο;
Ασυμφωνία για το περιεχόμενο της επετείου της 9ης Μάη εντοπίζεται στις σημερινές ανακοινώσεις του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Νίκου Ανδρουλάκη και του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτη Φάμελλου, αφού όπως φαίνεται ο καθένας «τιμά» κάτι διαφορετικό.
Η δήλωση του Νίκου Ανδρουλάκη έφτασε στα δημοσιογραφικά γραφεία υπό τον τίτλο «Δήλωση Νίκου Ανδρουλάκη, Προέδρου ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής για την Ημέρα της Ευρώπης». «Για μια Ευρώπη των λαών, με κοινωνική δικαιοσύνη, συλλογική ασφάλεια και προοπτική για τις επόμενες γενιές», ήταν το απόσπασμα που επέλεξε η Χαριλάου Τρικούπη για να συνοψίσει το περιεχόμενο της δήλωσης. «Η Ένωση κινδυνεύει να χάσει την ψυχή της: με ανισότητες που βαθαίνουν, εξαρτήσεις σε κρίσιμους τομείς και την ποιότητα της Δημοκρατίας να υποβαθμίζεται», αναφέρει μεταξύ άλλων ο κ. Ανδρουλάκης.
Από την άλλη, η δήλωση του Σωκράτη Φάμελλου, η οποία έγινε από το Μνημείο Πεσόντων της Μάχης της Ηλεκτρικής στο Κερατσίνι, ξεκινά με τη φράση «η 9η Μαΐου είναι η ημέρα της αντιφασιστικής νίκης των Λαών της Ευρώπης» και αναφέρει ότι «η μάχη κατά του φασισμού είναι συνεχής – Να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να μια Ευρώπη Ειρήνης χωρίς πυρηνικά». Στη δήλωσή του κάνει αναφορά και σε πρόσωπα που συνδέθηκαν με το αντιφασιστικό κίνημα, όπως ο Νίκος Γόδας (αθλητής, αντιστασιακός, εκτελέστηκε το 1945) και ο Παύλος Φύσσας (καλλιτέχνης, δολοφονήθηκε το 2013).
Τελικά όμως τι γιορτάζουμε στις 9 Μαΐου;
Ιστορικά, η 9η Μάη του 1945 σηματοδότησε το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και κατά τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες καθιερώθηκε ως Ημέρα Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών, ή V-Day (από τη λέξη Victory, δηλαδή «Ημέρα της Νίκης»). Συγκεκριμένα, σηματοδοτεί την υπογραφή του γερμανικού συμφώνου παράδοσης τη νύχτα της 8ης Μαΐου 1945. Στις 9 Μαΐου η Σοβιετική Ένωση ανακοίνωσε τη νίκη των συμμαχικών δυνάμεων (ΕΣΣΔ, ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Κίνα) επί των δυνάμεων του Άξονα.
Στη Σοβιετική Ένωση και μετέπειτα στη Ρωσία, είναι χαρακτηριστικές οι στρατιωτικές παρελάσεις που πραγματοποιούνται στη Μόσχα τη συγκεκριμένη ημέρα.
Φέτος, στην επέτειο των 80 ετών από τη λήξη του Β’ΠΠ, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι λανθασμένα οι ΗΠΑ δε γιορτάζουν τη λήξη του πολέμου και ανακοίνωσε ότι η 8η Μάη του 2025 θα θεωρηθεί Εθνική Εορτή, χωρίς ωστόσο να διακοπεί η οικονομική ζωή της χώρας.
Ωστόσο, το 1985 η τότε Ευρωπαϊκή Κοινότητα (μετέπειτα Ευρωπαϊκή Ένωση) καθιέρωσε την 9η Μάη ως «Ημέρα της Ευρώπης» και γιόρταζε την επέτειο της Διακήρυξης Σουμάν του 1950, η οποία θεωρείται ότι οδήγησε στη δημιουργία της ΕΕ.
«Η Ημέρα της Ευρώπης στις 9 Μαΐου κάθε έτους γιορτάζει την ειρήνη και την ενότητα στην Ευρώπη. Η ημερομηνία σηματοδοτεί την επέτειο της Διακήρυξης Σουμάν. […] Το 2025 η Ημέρα της Ευρώπης είναι μια ιδιαίτερη επέτειος καθώς γιορτάζουμε 75 χρόνια από τη Διακήρυξη», αναφέρεται στην ιστοσελίδα της ΕΕ.
Η ταύτιση των δύο ημερομηνιών δεν είναι προφανώς τυχαία, καθώς σε συνθήκες Ψυχρού Πολέμου, οι ευρωπαϊκές χώρες ήθελαν να απομακρυνθούν πολιτικά από οποιαδήποτε ιστορική σύνδεση με την ΕΣΣΔ.
Τελικά ποιος έχει δίκιο;
Ουσιαστικά, τόσο η ανακοίνωση του Νίκου Ανδρουλάκη, όσο και του Σωκράτη Φάμελλου, είναι από την πλευρά τους ορθές.
Η 9η Μάη αποτελεί την ιστορική επέτειο δύο γεγονότων: της λήξης του Β’ΠΠ και της οριστικής ήττας του ναζισμού το 1945, αλλά της διακήρυξης Σουμάν το 1950, που οδήγησε διαδοχικά στη δημιουργία της ΕΚΑΧ και μετέπειτα στην ΕΕ.
Ωστόσο, οι πολιτικοί συμβολισμοί από την επιλογή του κάθε πολιτικού αρχηγού είναι υπαρκτοί. Το ΠΑΣΟΚ προφανώς επιθυμεί να επιμείνει στη γραμμή της θεσμικής, ευρωκεντρικής εναλλακτικής επιλογής στη ΝΔ, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να διατηρήσει τη θέση του ως κόμμα της Αριστεράς, συμμετέχοντας ενεργά σε εορτασμούς που παραδοσιακά τηρεί η ελληνική Αριστερά.
Τα παραπάνω άλλωστε, επιβεβαιώνονται ακόμη αναλυτικότερα και από τις ανακοινώσεις των δύο κομμάτων, οι οποίες έχουν ως εξής:
Ανδρουλάκης: «Για μια Ευρώπη των λαών, με κοινωνική δικαιοσύνη, συλλογική ασφάλεια και προοπτική για τις επόμενες γενιές»
“Κανείς δεν ερωτεύεται μια Κοινή Αγορά”, είχε δηλώσει εύστοχα ο Ζακ Ντελόρ. Και είχε δίκιο. Η Ευρώπη είναι – και οφείλει να είναι – κάτι πολύ περισσότερο: η αγωνία για ειρήνη, το κοινωνικό της μοντέλο, η προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου, η συλλογική ελπίδα για πρόοδο και δικαιοσύνη.
Σήμερα, όμως, η Ένωση κινδυνεύει να χάσει την ψυχή της: με ανισότητες που βαθαίνουν, εξαρτήσεις σε κρίσιμους τομείς και την ποιότητα της Δημοκρατίας να υποβαθμίζεται.
Δεν αρκεί να υπερασπιστούμε την Ευρώπη. Οφείλουμε, ως δημοκράτες και προοδευτικοί, να τη μεταμορφώσουμε. Με κοινά βήματα προς την πολιτική και οικονομική ενοποίηση, με μια ενιαία, αξιόπιστη ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική. Οι θεσμικές πρωτοβουλίες στα θέματα κοινής εξωτερικής πολιτικής και άμυνας πρέπει να απηχούν την αλληλεγγύη μεταξύ των λαών και γι’ αυτό στην κοινή αρχιτεκτονική δεν πρέπει να συμμετέχουν τρίτες χώρες, που παράγουν αστάθεια και απειλούν χώρες μέλη.
Έχουμε χρέος να αγωνιστούμε για μια ήπειρο, με στρατηγική αυτονομία σε έναν κόσμο αβεβαιότητας, όπου εντείνεται ο αναθεωρητισμός και η αμφισβήτηση του διεθνούς δικαίου.
Για μια Ευρώπη των λαών, με κοινωνική δικαιοσύνη, συλλογική ασφάλεια και προοπτική για τις επόμενες γενιές.
Φάμελλος: «Η μάχη κατά του φασισμού είναι συνεχής – Να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να μια Ευρώπη Ειρήνης χωρίς πυρηνικά»
Η 9η Μαΐου είναι η ημέρα της αντιφασιστικής νίκης των Λαών της Ευρώπης.
Τιμούμε τους Ευρωπαίους και τις Ευρωπαίες που έδωσαν τη ζωή τους για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία των ευρωπαϊκών χωρών. Που αγωνίστηκαν κατά του φασισμού, για τη Δημοκρατία και την Ελευθερία.
Τιμούμε τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, αλλά και της Ευρωπαϊκής Αντίστασης. Και στη μνήμη και στο πρόσωπο του Μανώλη Γλέζου, τιμούμε όλους αυτούς που, όχι απλά αγωνίστηκαν για μια ελεύθερη Ελλάδα, αλλά διεκδίκησαν στη συνέχεια τις γερμανικές επανορθώσεις, τις οποίες ξανακαταθέτουμε ως αίτημα.
Τιμούμε τους αγωνιστές, όπως τον Νίκο Γόδα από την Κοκκινιά, που έδωσαν τη ζωή τους, αλλά και τους ανθρώπους που αγωνίστηκαν κατά του φασισμού, όπως ο Παύλος Φύσσας, επίσης από την περιοχή.
Η μάχη κατά του φασισμού είναι μια μάχη συνεχής. Είναι μάχη κατά του σκοταδισμού, της μισαλλοδοξίας, του μίσους, του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και του φοβικού εθνικισμού.
Σήμερα που η Ευρώπη συζητάει ξανά για την οικονομία του πολέμου και τις πυρηνικές κεφαλές, πρέπει να ξανακαταθέσουμε μια μεγάλη, δυνατή φωνή Ειρήνης. Αυτό σημαίνει τιμούμε μια μέρα νίκης, μια μέρα λήξης του πολέμου.
Όταν τιμούμε μια μέρα κατά του φασισμού και υπέρ της Ειρήνης, πρέπει και σήμερα οι Ευρωπαϊκοί Λαοί να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να έχουμε μια Ευρώπη Ειρήνης χωρίς πυρηνικά. Μια Ευρώπη Δημοκρατίας.
Αυτό θυμίζουν οι θυσίες, Όταν τιμούμε θυσίες, πρέπει και σήμερα να υποστηρίζουμε τις ίδιες Αρχές».
