Η ραιβοϊπποποδία αποτελεί μία σχετικά σπάνια πάθηση του άκρου ποδός η οποία εμφανίζεται ελαφρώς συχνότερα σε αγόρια. Στη σύγχρονη εποχή, η διάγνωση μπορεί να γίνει πριν τη γέννηση του παιδιού από τον γυναικολόγο. Έτσι οι γονείς έχουν τον χρόνο να ενημερωθούν και να προγραμματίσουν το πλάνο θεραπείας που θα ακολουθήσει μετά τη γέννηση.

Η αντιμετώπιση της πάθησης ξεκινάει με την εφαρμογή διορθωτικών γύψων και ολοκληρώνεται με ένα πολύ μικρό χειρουργείο (μέθοδος Ponseti). Συνήθως απαιτούνται 6 γύψοι οι οποίοι αλλάζονται εβδομαδιαίως και ο κάθε γύψος διορθώνει μια συγκεκριμένη παθολογία. Πριν την εφαρμογή του τελευταίου γύψου, απαιτείται μια πολύ μικρή επέμβαση, στην οποία ο αχίλλειος τένοντας τέμνεται.

Καθώς ακόμα και μετά από επιτυχημένη θεραπεία, η ραιβοϊπποποδία έχει την τάση να υποτροπιάζει, προκειμένου να διατηρηθεί η διόρθωση, το μωρό θα χρειαστεί να φορέσει ειδικά παπουτσάκια για 3 μήνες και να συνεχίσει να τα φοράει κατά τον βραδινό ύπνο μέχρι την ηλικία των 4-5 ετών.

Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, η πάθηση μπορεί να αντιμετωπιστεί σε μεγαλύτερη ηλικία. Μία τέτοια σπάνια περίπτωση ραιβοϊπποποδίας υψηλής δυσκολίας αντιμετωπίστηκε επιτυχώς στη Euromedica Γενική Κλινική Θεσσαλονίκης. Ο εξειδικευμένος Παιδοορθοπαιδικός, Υπ. Διδάκτωρ Ιατρικής Α.Π.Θ. και Συνεργάτης της Euromedica Γενική Κλινική Θεσσαλονίκης, Ιωάννης Δελνιώτης, μας παρουσιάζει το περιστατικό του μικρού ασθενούς και μοιράζεται μαζί μας όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για τη ραιβοϊπποποδία.

Το περιστατικό

Ο μικρός μας ασθενής, ηλικίας 5 ετών, προσήλθε στην Κλινική όπως διακρίνεται στην φωτογραφία. Το παιδί γεννήθηκε με ραιβοϊπποποδία και αρχικά έλαβε θεραπεία. Για λόγους όμως που δεν μπορούμε να γνωρίζουμε, το παιδί παρουσιάστηκε να βαδίζει αποκλειστικά στην έξω πλευρά του πoδιού, για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ως αποτέλεσμα, η έξω πλευρά του ποδιού είχε μεγάλης έκτασης σκληρίες του δέρματος και κάλους.

Σε περίπτωση που δεν λάμβανε άμεση θεραπεία και η βάδιση συνεχιζόταν με αυτόν τον τρόπο, το δέρμα θα παρουσίαζε σοβαρές βλάβες και οι συνέπειες θα μπορούσαν να είναι εξαιρετικά σοβαρές. Εξίσου σημαντικές μάλιστα, θεωρούνται και οι ψυχολογικές επιπτώσεις που προκαλούνται τόσο στο παιδί όσο και στην οικογένεια συνολικά.

Ο στόχος μας:

  • να επαναφέρουμε το πόδι ώστε να πατάει όλη η πατούσα κάτω
  • να χαρίσουμε ένα ανώδυνο πόδι
  • να επιστρέψει το παιδί σε μια φυσιολογική βάδιση.

Οι σύνθετες αυτές παραμορφώσεις απαιτούν πολλές παρεμβάσεις και στα μαλακά μόρια και στα οστά. Συγκεκριμένα, τα βήματα που ακολουθούνται είναι:

  • Δύο έως τρεις αλλαγές γύψων διορθώνοντας ελαφρώς το πόδι. Το βήμα αυτό είναι απαραίτητο για να διαταθεί το δέρμα καθώς μετά το χειρουργείο μπορεί να υπάρξει έλλειμμα δέρματος και να μην μπορεί να συμπλησιαστεί το τραύμα
  • Μελέτη των ακτινογραφιών και επικοινωνία με τους γονείς για τους στόχους. Διαχωρισμός των επεμβάσεων σε 1 ή 2 (σπανιότερα σε περισσότερα) διενεργώντας και διορθώνοντας ένα μέρος των παθήσεων κάθε φορά
  • Μετεγχειρητική συμμόρφωση με ειδικούς νάρθηκες και φυσικοθεραπείες

Αναλυτικά τα στάδια της θεραπείας:

Στάδιο 1: Πριν από τον προγραμματισμό του χειρουργείου, διενεργήθηκε χειρισμός και κινητοποίηση του άκρου ποδός σύμφωνα με τη μέθοδο Ponseti. Τοποθετήθηκαν γυψεπίδεσμοι για να συγκρατούν τη διόρθωση που είχε επιτευχθεί κάθε φορά. Μετά από 3 αλλαγές γύψων (ανά διάστημα 7-10 ημερών) διαπιστώσαμε ότι το πόδι δεν μπορούσε να σημειώσει περαιτέρω βελτίωση. Σε αυτό το σημείο, η θεραπεία πέρασε στο επόμενο στάδιο.

Στάδιο 2: Το χειρουργείο που πραγματοποιήθηκε ήταν η οπίσθια-έσω απελευθέρωση των μαλακών μορίων (posterior-medial release). Πρόκειται για μια αρκετά περίπλοκη επέμβαση.

Στη συνέχεια ακολούθησε η διευθέτηση όλων των ρικνών στοιχείων που είχαν γίνει πλέον άκαμπτα από την έσω και πίσω πλευρά το ποδιού.

Συγκεκριμένα διενεργήθηκε:

  • Ανεύρεση και προστασία της οπίσθιας κνημιαίας αρτηρίας και νεύρου.
  • Z-επιμήκυνση του αχίλλειου τένοντα.
  • Θυλακοτομή της ποδοκνημικής και υπαστραγαλικής άρθρωσης, οπισθίως.
  • Z-επιμήκυνση του οπίσθιου κνημιαίου τένοντα,
  • Θυλακοτομή της άρθρωσης του σκαφοειδούς με τον αστράγαλο.
  • Θυλακοτομή της υπαστραγαλικής άρθρωσης προσθίως.
  • Μερική διατομή της πελματιαίας απονεύρωσης.
  • Z-επιμήκυνση του μακρού καμπτήρα και του κοινού καμπτήρα των δακτύλων.
  • Απελευθέρωση των ελύτρων των τενόντων.
  • Διατομή της έκφυσης του απαγωγού του μεγάλου δακτύλου.
  • Διατομή πτερνο/περονιαίου συνδέσμου.
  • Ανάταξη του σκαφοειδούς οστού επί του αστραγάλου και σταθεροποίηση με 1 Kirschner Wire.

 

Στάδιο 3: Τοποθέτηση γύψου και περαιτέρω κινητοποίηση με τη μέθοδο Ponseti για 6 εβδομάδες. Κατασκευή ειδικού ποδοκνημικού νάρθηκα για χρήση κατά τη διάρκεια του ύπνου για 6-12 μήνες.

Συμπερασματικά

Η ραιβοϊπποποδία αποτελεί μία παθολογία του ποδιού που συνήθως αποκαθίσταται τους πρώτους μήνες ζωής. Παρ’ όλα αυτά ακόμη και σε περιπτώσεις μεγαλύτερης ηλικίας, όπως στο συγκεκριμένο περιστατικό, μπορούμε να παρέχουμε την κατάλληλη θεραπεία και να πετύχουμε μια φυσιολογική βάδιση. Πρόκειται για περίπλοκα περιστατικά υψηλής δυσκολίας, η αντιμετώπιση των οποίων προϋποθέτει μεγάλη ιατρική εξειδίκευση, πολύ καλό προγραμματισμό, καθώς επίσης κατάλληλες υποδομές και ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό.